Pod rusztem parowozu umieszczony jest popielnik, do którego spada żużel, popiół, niedopałki, a nawet węgiel jeśli ruszt nie jest do jego wielkości przystosowany.

Popielnik ma postać pojemnika zbudowanego ze znitowanych lub zespawanych blach i umocowany jest do wieńca stopowego stojaka. Z tyłu i z przodu posiada on klapy, których zadaniem jest regulowanie dopływu powietrza pod ruszt i do paleniska. W niektórych parowozach popielnik posiadał też klapy boczne, służące do tego samego celu. Otwieranie i zamykanie klap odbywało się z budki maszynisty, za pomocą specjalnych dźwigni. Otwory zamykane klapami były zabezpieczone siatką, której zadaniem było zapobieganie wypadaniu zawartości popielnika, co mogło prowadzić do pożarów.

Podczas jazdy otwiera się z reguły klapę przednią (w kierunku jazdy). Klapy boczne otwiera się w razie zwiększonego zapotrzebowania na powietrze w skrzyni ogniowej przy ograniczonym ciągu, np. na postoju.

Opróżnianie popielnika umożliwiały klapy dolne, po których otwarciu cała jego zawartość wysypywała się.

Oprócz tego w popielniku był również umieszczony zakrapiacz, mający postać rur z małymi otworami, przez które, po otwarciu odpowiedniego zaworu wypływała woda. Aby zminimalizować przwdopodobieństwo pożaru, częste używanie zakrapiacza było mocno zalecane.

Budowa popielnika
  1. Klapy dolne
  2. Dźwignia klap dolnych
  3. Dźwignia klap bocznych
  4. Klapy boczne
Popielnik od parowozu serii Ol49
Popielnik od parowozu serii Ol49